Nhà nhiều cửa sổ: Làm mát tự nhiên hay bẫy nhiệt mùa hè?

Trong thiết kế nhà ở hiện đại, những ngôi nhà với nhiều cửa sổ luôn mang đến vẻ đẹp phóng khoáng ngập tràn ánh sáng tự nhiên. Chúng ta ai chẳng mơ ước được tận hưởng không gian sống thoáng đãng, kết nối hài hòa với thiên nhiên qua những ô cửa lớn? Thế nhưng, bạn có bao giờ tự hỏi: Liệu nhà có nhiều cửa sổ có đồng nghĩa với không khí sẽ càng mát mẻ hay đôi khi lại biến thành cái bẫy nhiệt đáng sợ khi hè về? 

Những ngôi nhà với thật nhiều cửa sổ luôn là hình ảnh mơ ước của nhiều người

Cửa sổ có giúp làm mát nhà không? Hiểu đúng vai trò của cửa sổ

Trong mọi công trình kiến trúc, cửa sổ luôn giữ một vai trò không thể thiếu vượt xa ý nghĩ của một ô kính đơn thuần. Cửa sổ là nguồn sáng tự nhiên, giúp không gian sáng sủa mà không cần tốn điện, mang lại cảm giác rộng rãi, thoáng mát. 

Hơn thế, chúng còn đóng vai trò như máy điều hòa mini giúp luân chuyển luồng khí tươi mới vào nhà, đẩy lùi không khí tù đọng, mùi ẩm mốc khó chịu, giữ cho không gian luôn trong lành. Cửa sổ còn là chiếc cầu giúp kết nối trực tiếp với cảnh quan bên ngoài, mở ra tầm nhìn đẹp, mang thiên nhiên vào tổ ấm và tăng thêm giá trị thẩm mỹ cho ngôi nhà.

Những ngôi nhà nhiều cửa sổ mở ra không gian khoáng đạt, mát mẻ

Tuy nhiên, đừng nhầm lẫn cửa sổ là một cỗ máy tự động làm mát. Việc cửa sổ có giúp làm mát hay không phụ thuộc rất nhiều vào thiết kế, hướng, chất liệu kính và cách sử dụng của gia chủ. Nếu không được tính toán kỹ lưỡng, đặc biệt là với nhà có nhiều cửa sổ, chúng có thể trở thành con dao hai lưỡi khiến không gian sống trở nên nóng bức hơn.

Khả năng điều hòa nhiệt độ của cửa sổ phụ thuộc rất nhiều vào thiết kế, hướng đặt, chất liệu kính sử dụng

>>> Khám phá Nhà phố 2 tầng thiết kế đến 80 cửa sổ lớn nhỏ để nhà luôn sáng và thoáng dù bị 'vây' kín 3 mặt

Khi nào cửa sổ giúp làm mát nhà?

Cửa sổ chỉ thực sự phát huy vai trò làm mát khi được thiết kế và sử dụng một cách khoa học, tận dụng tối đa các nguyên tắc tự nhiên, đáp ứng các tiêu chí:

• Tận dụng thông gió tự nhiên: Cửa sổ phát huy hiệu quả khi có sự chênh lệch áp suất không khí giữa bên trong và bên ngoài, tạo thành luồng gió đối lưu. Việc sắp xếp các cửa sổ đối diện hoặc so le sẽ tạo ra hiệu ứng gió lùa, làm mát toàn bộ không gian.

Không khí mát đi vào qua một cửa sổ và đẩy không khí nóng, tù đọng ra ngoài qua một cửa sổ khác 

• Hướng cửa sổ chuẩn: Ở Việt Nam, các hướng đón gió mát chủ đạo thường là Đông Nam. Cửa sổ đặt ở hướng này sẽ giúp đón được những luồng gió tự nhiên, trong lành. Ngược lại, cửa sổ hướng Tây thường đón nắng gắt trực tiếp vào buổi chiều, dễ khiến nhà bị tích nhiệt. 
• Thiết kế cửa sổ thông minh: Các loại cửa sổ có thể mở rộng tối đa như cửa sổ lùa, cửa sổ hất hoặc cửa sổ quay lật sẽ giúp đón được nhiều gió hơn so với cửa sổ chỉ mở hé.
• Vật liệu kính: Để giảm bức xạ nhiệt trực tiếp từ mặt trời, việc sử dụng các loại kính chuyên dụng như kính cản nhiệt, kính Low-E (Low-Emissivity) là rất cần thiết. 

Có giải pháp che chắn bên ngoài như rèm cửa, mành che, lam chắn nắng hoặc trồng cây xanh, giàn dây leo phía ngoài cửa sổ

>>> Xem thêm Nhà ống Nha Trang tiết kiệm đáng kể tiền điện nhờ chọn giải pháp chống nóng hướng Tây phù hợp

Có quá nhiều cửa sổ thì sao? Những rủi ro thường gặp

Việc thiết kế nhà có nhiều cửa sổ mà không có sự tính toán kỹ lưỡng lại tiềm ẩn nhiều thách thức. Đặc biệt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa tại Việt Nam, sự lạm dụng cửa sổ có thể biến ngôi nhà mơ ước trở nên

• Nguy cơ hiệu ứng nhà kính: Nếu cửa sổ không được che chắn hiệu quả, đặc biệt ở các hướng nắng gắt (như Tây hoặc Tây Nam vào buổi chiều), lượng bức xạ nhiệt khổng lồ sẽ xuyên qua kính, tích tụ bên trong nhà. 
• Tăng chi phí năng lượng: Để đối phó với tình trạng quá nhiệt, gia chủ buộc phải sử dụng điều hòa không khí liên tục và ở công suất cao hơn. Hệ quả tất yếu là hóa đơn tiền điện tăng vọt, gây gánh nặng tài chính đáng kể, đặc biệt vào mùa hè cao điểm.

Nên có thiết kế số lượng cửa sổ phù hợp để tránh hiệu ứng nhà kính

• Ảnh hưởng riêng tư: Một ngôi nhà với quá nhiều cửa sổ, nhất là ở những vị trí dễ bị nhìn thấy từ bên ngoài, sẽ làm giảm đáng kể sự riêng tư. Điều này có thể khiến các thành viên cảm thấy không thoải mái, luôn có cảm giác bị quan sát, ảnh hưởng đến không gian nghỉ ngơi và thư giãn.
• Chi phí bảo trì gia tăng: Việc lắp đặt nhiều cửa sổ đồng nghĩa với chi phí ban đầu cao hơn cho khung bao, kính và công lắp đặt. Hơn nữa, quá trình vệ sinh, bảo dưỡng kính và khung cửa về lâu dài cũng đòi hỏi nhiều công sức và chi phí không nhỏ, đặc biệt với những cửa sổ kích thước lớn hoặc ở vị trí khó tiếp cận.

Nhà có quá nhiều cửa sổ có thể làm gia tăng chi phí bảo trì

Bao nhiêu cửa sổ là vừa đủ? Cách tính diện tích cửa theo thiết kế chuẩn

Sau khi đã thấy rõ những thách thức khi có quá nhiều cửa sổ, câu hỏi khiến nhiều gia chủ băn khoắc nhất chính là: Vậy bao nhiêu cửa sổ là vừa đủ cho một ngôi nhà? 

Bao nhiêu cửa sổ là vừa đủ

Thực tế, không tồn tại một con số tuyệt đối hay công thức chung cho mọi công trình. Vừa đủ ở đây là sự cân bằng tinh tế giữa việc tối ưu ánh sáng, thông gió tự nhiên, và kiểm soát nhiệt độ hiệu quả. Để xác định được số lượng và kích thước cửa sổ lý tưởng, chúng ta cần xem xét nhiều yếu tố quan trọng

• Khí hậu địa phương và hướng nhà: Ở Việt Nam với khí hậu nhiệt đới gió mùa, ưu tiên hàng đầu là khả năng thông gió tự nhiên và hạn chế bức xạ nhiệt trực tiếp. Cửa sổ ở hướng đón gió mát (như Đông Nam) có thể rộng rãi hơn, trong khi cửa sổ ở hướng nắng gắt (Tây, Tây Nam) cần được tiết chế về diện tích hoặc đi kèm giải pháp che chắn thông minh.

Căn phòng được thiết kế với cửa sổ kéo dài, vuông góc độc đáo, tạo hiệu ứng làm mát và đối lưu không khí hiệu quả

• Mục đích sử dụng từng không gian: Mỗi căn phòng có nhu cầu ánh sáng và thông gió riêng. Phòng khách thường cần nhiều ánh sáng và tầm nhìn mở rộng để tạo sự khoáng đạt, trong khi phòng ngủ hoặc phòng làm việc có thể ưu tiên sự riêng tư và khả năng kiểm soát ánh sáng linh hoạt hơn.
• Phong cách kiến trúc: Thiết kế cửa sổ cũng cần phù hợp với tổng thể kiến trúc của ngôi nhà. Một ngôi nhà hiện đại có thể ưa chuộng những mảng kính lớn, còn kiến trúc truyền thống lại chú trọng đến sự cân đối và tỉ lệ hợp lý của các ô cửa.

Cách tính diện tích cửa theo thiết kế chuẩn

Trong ngành kiến trúc, một nguyên tắc phổ biến thường được áp dụng là diện tích cửa sổ nên chiếm khoảng 10 - 20% diện tích sàn của căn phòng. Tỷ lệ này được xem là phù hợp để đảm bảo đủ ánh sáng tự nhiên và thông gió cơ bản mà không gây quá nhiệt. 

Cửa sổ trần có thể trở thành kênh thông gió đứng hiệu quả

Nếu phòng có diện tích lớn hoặc cần không gian mở có thể linh hoạt điều chỉnh tỷ lệ này cao hơn. Các tiêu chuẩn thiết kế cũng thường khuyến nghị tổng diện tích lỗ mở (bao gồm cả cửa đi và cửa sổ) nên ở mức 1/8 đến 1/7 diện tích mặt sàn đối với nhà ở thông thường, đặc biệt là ở những vùng khí hậu nhiệt đới.

Nên có phương án thiết kế và bố trí cửa sổ phù hợp với hướng nhà và khí hậu địa phương

Cửa sổ không chỉ là những ô kính đơn thuần mà là linh hồn của không gian sống, kết nối chúng ta với thế giới bên ngoài. Việc hiểu đúng và tối ưu hóa vai trò của chúng trong việc làm mát ngôi nhà là một nghệ thuật, đòi hỏi sự cân nhắc tỉ mỉ về hướng, chất liệu và thiết kế. Đừng để niềm khao khát nhà có nhiều cửa sổ biến tổ ấm thành lò nung trong những ngày hè. 

>>> Ngắm nghía Hẻm House - Ý tưởng "ngôi nhà có nhiều cửa sổ" thay đổi quan niệm về sự bí bách của nhà trong hẻm

Nguồn: Tổng hợp

Nếu bạn đang thắc mắc về việc thiết kế cửa sổ cho ngôi nhà hoặc bất cứ câu hỏi nào khác về thiết kế, hãy để lại thông tin liên hệ trong box. Đội ngũ chuyên gia, kiến trúc sư uy tín tại Happynest sẽ hỗ trợ và giải đáp mọi băn khoăn của bạn.